YKS'YE 1 HAFTA KALA YAPILMASI GEREKENLER

1. Son hafta için plan yapmak!

Lisans hayatımda danışman hocamdan aldığım en iyi tavsiyelerden biri şuydu: “Bir yola asla plansız çıkma! Berbat da olsa bir planının olması hiç planının olmamasından daha iyi.” 

 Son haftaya girerken bir yol haritası belirlemek verebileceğin en iyi kararlardan biri olacaktır. Son haftaya girerken gerek denemelerini gerek konu çalışmalarını gerekse de ders dışı konularını kendi içerisinde halletmek için çok iyi bir plana ihtiyacın var. Peki bu son hafta planlaması yaparken nelere dikkat etmelisin?

1. Denemelerini yapacağın zamanları iyi planla. Herkesin malumudur, sınava iki hafta kala seri denemeler başlar. Çözeceğin her bir deneme sana her anlamda bir avantaj sağlayacaktır ama burada deneme yoğunluğunu da iyi belirlemek gerekiyor. Yorgun ve isteksiz bir şekilde her gün deneme çözmek sana bir şey katmayacak hatta elde ettiğin kötü sonuçlardan dolayı demoralize olacaksın. Deneme takvimini iyi planla ve sınavı simüle et. Sınav anındaki prosedülerden sınavın başladığı saate kadar her şeyi nizami yapmaya çalış!

2. Eksik konularını belirle ve çalışmak için bunları sırala. Eksik konularını belirlemek için denemelerini referans olarak kullan. Sadece son haftada çözdüğün denemeleri değil aynı zamanda son bir ayda çözdüğün denemeleri de denkleme katabilirsin. Sürekli olarak kaçırdığın konuları derslere göre listele, bunları sırala ve teker teker çalış. Belirlediğin bu konuları sıfırdan çalışmana gerek yok. Özellikle eksik olduğun spesifik noktalara odaklan. Son haftada yeni konuları öğrenmek için vakit harcama. Son hafta yeni konuları öğrenmeye çalışmak kriz yaratacak ve önceden öğrendiğin bilgilerin karışmasına neden olacaktır.

3. Önceki senelerde çıkmış sınavları tamamla. 20 yıl kadar geriye gitmesen bile 2018’den başlayarak geçmiş senelerde çıkmış soruları görmek sana çıkabilecek olası sorular hakkında bir fikir verecektir. Yani bu sayede ÖSYM’nin sorabileceği soru tarzlarını da görmüş olacaksın.

4. Dinlenmeyi unutma! Sabah günün ilk ışıkları ile çalışmaya başladın. Öğleye doğru denemeni çözdün ve sonrasında analizini yaptın. Yaptığın analiz sonucunda eksik konularını belirledin ve bunları sıraya koydun. Buradaki eksik noktaları kapatmadan önce kendine zaman ayırmayı da unutma. Sana zevk verecek, seni mutlu edebilecek ve kafanı dağıtabilecek aktiviteler yapmaya çalış. Yürüyüşe çıkabilir, bahçede çimlere uzanabilir veya evde oturup müzik dinleyebilirsin. “Sınava az bir zaman kaldı, ders çalışmak yerine bunlarla mı vakit kaybedeceğim?” diye düşünebilirsin ama unutma; YKS sadece bilgiyi ölçen bir sınav değildir. Aynı zamanda dikkatini ve motivasyonunu da ölçen bir sınavdır. 

5. Uyku düzenine dikkat et. Sınava bir hafta kala uyku düzenin yoksa bunu yaratmak için tam zamanı. Özellikle son bir hafta içerisinde benzer saatlerde uyuyup benzer saatlerde uyanmaya özen göstermelisin. Burada uykuya dalman için standart bir saat veya uykuda dalman için standart bir süre söylemek pek mümkün değil. Son bir haftada uyuman gereken ve sınav sabahı kalkman gereken saate kendini koşullamalısın.

6. Beslenmene dikkat et. İhtiyaçlar hiyerarşisinin ilk basamağında beslenme ihtiyacı da bulunur. Son bir hafta içerisinde dersle alakalı yapacağın çalışmalar kadar beslenmene dikkat etmen de çok önemli. Son hafta besin değeri yüksek olan yiyecekleri tüketmeye ve bol su içmye özen göster. Midende rahatsızlığa sebep olacak asit, şekerli ve yağlı gıdalardan uzak durmaya çalış.

7. Sınava gireceğin okulu ziyaret et. Sınav anında yaşayabileceğin duyguları önceden deneyimlemek için sınav salonunu sınav gününden önce ziyaret et. Okul içerisine veya sınav salonuna giremesen bile orada bulunmak senin için çok faydalı olacaktır.

2. Son haftada stresimi nasıl yönetebilirim?

• Meditasyon ve Nefes Egzersizleri 

Meditasyon temelinde odaklanma ve nefes egzersizleri yatmakta. Meditasyon, günlük rutinlerden, işlerden ve stres verici durumlardan uzaklaşmanı ve iç dünyana yönelmeni sağlayacak bir aktivitedir. Sessiz ve rahat bir ortam bulduktan sonra aşağıdaki yönergeleri izleyebilirsin :) 

• Sessiz bir ortamda sırtın düz olacak bir şekilde otur. Sandalyede veya yerde bağdaş kurarak oturabilirsin. Rahatlamaya başla.

• Bulunduğun ortamda seni iç dünyana yöneltecek eşyalar bulundurabilirsin. Çiçekler, resimler, objeler, tütsüler, kokulu mumlar…

• Gözlerini kapat ve odağını ortamda bulunan bir nesneye odaklamaya çalış. Bir resme, objeye veya getirdiklerinden bağımsız olan, sana huzur veren bir nesneye odaklanabilirsin. 

• Daha sonra yavaş bir şekilde derin bir nefes al. Zihnini o nesneye odakla ve içini huzurla doldur. 

• Daha sonra yavaş bir şekilde nefes vermeye başla ve bu nefesi verirken aynı zamanda düşüncelerini de nefesle birlikte boşalttığını fark et.

 Bu aktiviteyi son bir hafta içerisinde düzenli olarak yapmaya çalış. Nefes alışverişi yaparken aşağıdaki tekniklerden yararlanabilirsin. Düzenli bir biçimde meditasyon yaptıktan sonra somut değişimler göreceksin.

 Nefes egzersizi solunum kanallarını açmak ve rahatlamanı sağlamak için kullanabileceğin bir tekniktir. Bu egzersizler daha demin üzerinde durduğumuz meditasyon sırasında da yapılabilmekte. Temel amaç doğru bir şekilde nefes alıp verebilmektir. Peki nefes egzersizi ne işe yarayacak? Nefes egzersizi ile birlikte vücudunda salgılanan stres hormonları azalmakta ve stres seviyen belli bir seviyeye kadar düşebilmektedir. Ayrıca bu egzersizler uyku kaliteni ve dikkat süreni arttıracak, duygu durumunu dengelemene yardımcı olacaktır. İşte gün içerisinde kısa zaman ayırabileceğin ve seni rahatlatabilecek nefes egzersizleri:

1. Basit Nefes Egzersizi: 

• Rahat bir pozisyonda otur veya rahat edebileceğin bir alanda uzan.

• Burnundan derin bir nefes al ve karnının şiştiğini hisset.

• Aldığın nefesi 4-5 saniye kadar tut. Tuttuğun nefesi yavaş yavaş vermeye başla. Mümkün oldukça yavaş bir şekilde nefes ver ve tüm havanın ciğerlerinden çıktığını hisset

• Tekrar derin bir nefes al. Bu sefer aldığın nefesi önceki sefere göre biraz daha için de tut. Tekrar tuttuğun nefesi yavaş yavaş vermeye başla. Nefesini verirken önceki sefere göre daha yavaş vermeye çalış. Tüm havanın ciğerlerinden çıktığını ve karnının içeri doğru çekildiğini hisset

• Bu işlemleri 10-15 defa tekrarla. Her seferinde nefes alma ve nefes verme sürelerini arttırmaya çalış.

• Bu egzersizleri sınava bir hafta kala düzenli hale getirmeye çalış. Özellikle sabah ve akşam saatlerinde 5 dakikanı bu işlemlere ayır.

2. 4-7-8 Tekniği

• Rahat bir pozisyonda otur veya rahat edebileceğin bir alanda uzan.

• Bir elini karnına diğer elini de göğsüne yerleştir.

• İçinden dörde kadar sayarak derin bir nefes al ve karnının şiştiğini hisset.

• Karnının şiştiği esnada nefesini tut ve yediye kadar say.

• İçinden sekize kadar sayarak aldığın nefesi yavaş yavaş vermeye başla. Sekizinci saniyeye ulaşırken tüm havanın ciğerlerinden boşaldığını hisset.

• Bu tekniği 8-10 defa uygulamaya özen göster. Gün içerisinde 5 dakikanı ayırman yeterli olacaktır.

3. Nefes Sayma

• Bu nefes egzersizinde nefesi alırken, nefesini içinde tutarken ve nefesi verirken aynı süreleri tutman gerekecek.

• Dört saniye ile işleme başlayabilirsin. Derin bir nefes alırken içinden dörde kadar say, sonra aldığın bu nefesi dört saniye kadar ciğerlerinde tut. Ardından dörde kadar sayarak ciğerlerindeki havayı boşalt ve karnının içe doğru çekildiğini hisset.

• İkinci aşamada derin bir nefes alırken içinden beşe kadar say, sonra aldığın bu nefesi beş saniye kadar ciğerlerinde tut. Ardından beşe kadar sayarak ciğerlerindeki havayı boşalt ve karnının içe doğru çekildiğini hisset.

• Her işlemde süreyi biraz daha uzat. 

•  Dikkatini nefesinin bedenini nasıl doldurduğu ve boşalttığı üzerine yoğunlaştırmya çalış. Bu işlem hem odaklanmana hem de sakinleşmene yardım olacaktır. Gün içerisinde bu işleme 5-10 dakikanı ayırmaya çalış.

 
4. Fiziksel Egzersizler Yapmak

Sınava az bir zaman kala egzersiz yapmak hem bedenini hem de zihnini canlandıracaktır. Gün içerisinde çok fazla zamanını almayacak ve seni yormayacak egzersizler yapabilirsin. Yapacağın bu egzersizler, seni sakatlayabilecek ağır aktiviteler olmasın. YKS’ye sayılı günler kala bedeninde zedelenmeye yol açacak aktivitelerden uzak dur! 

Hafif egzersiz deyince akla ilk gelen egzersiz tabii ki yürüyüştür. Yürüyüş sadece sınava az bir zaman kala değil normal rutinler içerisinde de çok önerilen bir aktivitedir. Günde yarım saat yürümek hem bedenine hem de zihnine çok olumlu katkılar yapacaktır. Burada amaç tabii ki aktif olmak ama aynı zamanda zihni dinlendirmek de amaçlanmaktadır.

Yürümek dışında bisiklet sürmeyi de deneyebilirsin. Yediden yetmişe herkese çok faydası olan bu aktivite tıpkı byürüyüş yapmak gibi hem bedenine hem de zihnine olumlu katkılar yapacaktır. Bisiklete bindiğin sırada kulaklık takarak müzik dinlemek de kafanı dağıtmana yardımcı olabilir.

Bunlar dışında basit esneme hareketleri yapmak seni rahatlatacaktır. Stresin hat safhada olduğu bu son haftada kaslarının gerildiğini hissedebilirsin.Son hafta içerisinde, dört beş defa esneme hareketleri yaparak ile kaslarını rahatlatabilirsin. Rahatlayan tek şey kasların olmayacak tabii :) 

• Hobiler ve Aktiviteler

Sınava az bir zaman kala stresini yönetmene yardımcı olacak egzersizlerden ve fiziksel aktivitelerden bahsettik. Bunlar dışında hoşça vakit geçirebileceğin, seni mutlu edecek hobilerle uğraşmak da bu konuda sana yardımcı olacaktır. Bu konuda önerilere ihtiyaç duyarsan işte sana birkaç öneri: 

• Akla gelecek ilk aktivite müzik dinlemek olacak. Müzik dinlemenin acıyı kestiğini kanıtlayan birçok çalışma olduğunu da belirteyim. Bu çalışmalara göre sevdiğin müzikleri dinlemek endorfin salgılamana yardımcı olacak. Salgılanan bu hormon da seni hem mutlu edecek hem de acılarını dindirmene yardımcı olacaktır.

• Sesli bir şekilde kitap okumak. Hobi denince akla gelen ilk önerilerden biri de kitap okumaktır. Kelime hazneni güçlendirme, farklı evrenlere kapı açmak için kitap eşsiz bir anahtar olacak. Buradaki okumayı sesli bir şekilde yaparak hem diksiyonunu hem de hafızanı güçlendirebilirsin. Ayrıca burada yapacağın okumalar Türkçe testinde sana avantaj sağlayacaktır.

• Farklı spor dallarına yönelebilirsin. Yukarıda yürümek, bisiklet sürmek ve esneme hareketleri yapmanın verimliliğinden bahsettik. Bunlar dışında seni yormayacak veya sakatlamayacak spor dallarına da yönelebilirsin. 

• Resim çizmeyi deneyebilirsn.

• Fotoğraf çekmeyi deneyebilirsin. Dışarıda çeşitli fotoğraflar çekerek hem kafanı dağıtabilir hem de doğada stres atabilirsin.

• Arkadaşlarınla veya yakınlarınla toplu geziler düzenleyebilirsin. Etrafta keşfedebileceğin doğal güzellikler ve tarihi mekanlar var. Oraları keşfetme ve kafanı dağıtmanın tam sırası!

3.  Tekrar Etme ve Pratik Yapma Yolları:

a. Deneme sınavlarının çözülmesi ve analiz edilmesi

YKS sürecinin son haftasında pek çok öğrenci denemeleri, genel deneme formatında ve günübirlik çözmeye başlıyor. Buradaki denemelerin çözümü kadar bu denemelerin analizinin de çok önemli olduğunu unutma! Denemede yapılan yanlışları işaretlemeli ve daha sonra bir temize çıkararak buradaki yanlışların yoğunluğunu belirlemelisin. Bunun için şu sırayı izlemek sana yardımcı olacaktır:

1. Denemeden sonra çok zaman kaybetmeden doğru yanlışlarını kontrol et. İşaretlediğin doğru ve yanlışları deneme kitapçığının üzerine branşlara bölerek not et.

2. Burada yapılan en büyük hata doğru ve yanlışları işaretledikten sonra durmaktır. Ancak asıl olay buradan sonra başlıyor zaten. Kontrol ettiğin denemenin takibini yapmayı atlama. Buradaki netlerini bir tablo yolu ile temize çek ve diğer denemelerle karşılaştır. Her deneme sonrasında önceki denemelere göre net artışı veya net düşüşlerini incele.Buradaki değişimlerin nedenlerini sorgula.

3. Denemelerini genel bir şekilde tabloya not ettikten sonra branşları tek tek ele almaya başla. Derslerde daha çok hangi konudan yanlış ve boş cevaplarının olduğunu tespit et ve bunları not et. Sonrasında da şu soruları kendine sor:

• Bu konulardan teorik eksikliğim mi var?

• Bu konu ile alakalı yeterince soru çözdüm mü?

• Bu konularla alakalı soruları çözerken dikkatim dağılıyor mu?

            Bunları belirledikten sonra konu eksikliğin varsa kısa bir konu tekrarı yap. Soru pratiği  

            ile ilgili bir sorun varsa da soru bankaları veya taramalar yardımı ile soru çöz.

4. Yanlışların temel nedeni dikkat dağınıkılığı ise önlem al. Odaklanma ile ilgili problem yaşıyorsan belli çalışmalarla bu sorundan kurtulmak mümkün. Nefes egzersizleri, meditasyon, fiziksel egzersizler, dikkat toplayıcı oyunlar (sudoku, puzzle, satranç vs.) gibi aktiviteler ile dikkat süresini arttırabilmek pek mümkün. Dikkat problemini ortadan kaldırmak için yapılması gerekenler kadar yapılmaması gereken durumlar da var. Öncelikle en büyük virüsleri; yani cep telefonunu, bilgisayarını vs. deneme çözdüğün ortamdan kaldır. Teknolojik aletler dışında deneme yapılan ortamda dikkati dağıtabilecek her türlü unsuru ortadan kaldırmaya özen göster. Bulunduğun ortamın çok sesli olmamasına dikkat et. Bunlar dışında bu konuda sonuca daha kolay varabilmek için uzman birinden de yardım almayı deneyebilirsin.

5. Çözdüğün her denemeyi bir prova gibi çözmeye çalış. YKS sürecinin son haftasında çözdüğün her bir deneme sınav anındaymışsın gibi çözmeye çalış. Bazı deneme sonuçların istediğin gibi gelmeyebilir. Asla pes etme! Hala vaktin var ve buradaki eksiklerini hala kapatabiliriz. Bu eksiklikleri sadece konu eksikliği olarak düşünme. 

   b.  Kısa notlar ve özetlerle çalışma

Denemelerden çıkarılan eksik konulardan bağımsız olma. YKS’nin son günlerinde sıfırdan konu çalışmak zihnindeki bilgilerin karışmasına neden olacak. Son bir hafta yeni bir konu öğrenmek yerine denemelerde eksik gördüğün konularla ilgili kısa notlar çıkar. Son bir haftada detaylı konuya giremeyiz. Çoğu öğrencide olduğu gibi senin de konuların da bitmiştir. Bitmediyse bile yeni konu öğrenmeye çalışma, yetişmeyecektir. Çalıştığın konulardaki var olan eksikleri tamamlamaya odaklan!

 YKS’deki derslerin bir kısmı pratik, bir kısmı da teoriktir. Teorik olan derslerde ezber konular çok olduğu için buralarda özetlerle çalışabilirsin. Biyoloji, Tarih, Edebiyat gibi dersler için çıkardığın özetler üzerinden kısa tekrarlar yapmak sana katkı sağlayacaktır. 

4.   Sınavdan Bir Gün Önce Yapılması Gerekenler

1. Sınav günü için gerekli belgelerin ve malzemelerin hazırlanması

Sınavdan bir gün önce sınava giriş belgeni çıkartmayı unutma. Sınava giriş belgesi dışında giriş için kimlik, pasaport, sürücü belgesi veya geçici kimlik belgesinden biri sınava geçiş için gerekli. Sınav salonuna girebilmen için bunları yanında bulundurman şart. Sınav gününden bir gün önce unutmayacağın bir yerde saklamaya özen göster. Ayrıca yanında su bulundurmayı da unutma. Su şişesini ambalajını çıkartarak sınav salonuna geçirebilirsin. 

2. Olumlu düşün ve başarıya odaklanmaya çalış

Sınava bir gün kala stresinin hat safhada olacağının ikimiz de farkındayız. Sınavdan kaygılanmak bu durumun doğasında var.  Sınav anına odaklanmamaya çalış. “Yapabilirim, başarabilirim.” diye düşünerek kendini motive et ve pozitif olmaya özen göster. Sınava konu kapsamı dışında zihinsel olarak da kendini hazırla. Bu süre zarfında seni kaygıya ve olumsuz düşüncelere yönlendirecek kişilerden uzak dur.

3. Düzenli beslen ve yeterice uyu!

Sınava son bir gün kala yeme düzeninde çok bir değişiklik yapmamaya çalış. Düzenli ve dengeli beslen. Sınavdan bir gün önce çok yağlı ve şekerli besinler tüketmemeye özen göster. Bu besinler midende rahatsızlığa, hazımsızlığa veya bulantıya yol açabilir. Besin değeri yüksek yemekler yemeye, sebze ve meyve ağırlıklı yiyecekler tüketmeye çalış. Bu yemekleri yerken de ölçülü davran. Bol bol su içmeyi de unutma!

4. Dinlenmeyi Unutma!

Birçok öğrenci sınavdan bir gün önce konu tekrarı yapmaya çalışacaktır. Kendini iyi hissettiğin takdirde sen de kısa notlar ve özetlerle tekrarla yapabilirsin. Konu tekrarı yaptıktan sonra çevrendeki insanlarla sınav hakkında konuşmayı durdur. Tekrarların bittikten sonra dinlenmeyi ve kendine zaman ayırmayı da unutma. Sana iyi gelecek ve hoşça vakit geçirebileceğin aktiviteler yapabilirsin. Daha demin de belirttiğim gibi seni kaygılandıracak kişilerden uzak durmaya çalış.