Sınav Dönemi Ebeveynliği

Sınav kaygısı, her öğrencinin karşılaştığı sınav öncesinde veya sırasında artan kaygı ve panikle ortaya çıkan olağan bir durumdur. Sınav sürecinde bir ebeveyn olarak öğrenciye karşı olan tutumlar ve kaygılar bu süreçte çok önemli bir rol oynayabiliyor. Sınava hazırlıkta ailenin rolü çocuklarda özellikle ruhsal anlamda önemli bir noktada yer almaktadır. Başarıya ulaşan çocuklar üzerinde yapılan araştırmalara göre, görüşmelerde çocukların ailelerinin hep yanlarında ve destekleyici oldukları sonucuna varılmaktadır. Özellikle öğrencilerin ruhsal anlamda zorlandıkları dönemlerde ailelerin yapıcı tutumları sayesinde öğrenciler kolaylıkla ve kısa sürede toparlanma göstermektedir. Yine ailelerin motive edici konuşmaları sayesinde sınava hazırlanan çocuklar kendilerini daha enerjik ve dinamik hissetmektedirler. Sınav Kaygısı yaşayan öğrencilerle yapılan görüşmelerden kaygılarının altında yatan nedenlerinin pek çoğunun ailenin beklentileri, ailenin sınava yüklediği anlam ve ebeveyn tutumları olduğu görülebiliyor.

Aslında kaygı işlevsel düzeydeyken bir motivasyon kaynağıdır. Kaygı belli düzeydeyse bizi harekete geçirir ve sorumluluk hissi uyandırır. Kaygılandığımız için bir şeyleri yapmamız gerektiği sorumluluğunu ve yapmadığımız durumda potansiyel sonuçlarını daha iyi kavrarız. Bu yüzden stresin ve kaygının aslında harekete geçirme gibi olumlu ve işlevsel bir tarafı olduğunu da söyleyebiliriz. Fakat gereğinden fazla kaygı da oldukça olumsuz sonuçlar doğurabiliyor. Çok çalışan bir öğrenci sınavda çok fazla kaygılandığı ve stres olduğu için gerçek potansiyelini ve başarısını gösteremeyebiliyor. Fazla kaygı başarının önüne geçiyor.

Kaygı aslında aileden çocuğa geçiyor diyebiliriz. Kaygılı anne – baba eşittir kaygılı çocuk demektir. Ailenin küçük yaştan başlayarak, çocuktan yüksek başarı beklemesi, çocuğu eleştirmesi, yargı ifadesi taşıyan sıfatlarla nitelemesi ve cezalandırması çocuğun kendine olan güvenini sarsar ve kaygı düzeyini yükseltir. Otoriter- baskıcı ebeveyn tutumları ya da Reddedici-ilgisiz ebeveyn tutumları çocukların sınav kaygısı yaşamalarını beslemektedir. Çocukların ihtiyacı olan ise tüm yaşamları boyunca onları daha sağlıklı bir birey olabilmek yolunda destekleyen Hoşgörülü-Demokratik ebeveyn tutumudur. Çevrenizdekilerle konuştuklarınız, telefon görüşmeleriniz, çocuğunuzun hayallerinden bahsederken ki heyecanınız çocuklara bu sınavın çok ama çok önemli olduğu mesajını verebilir. Örneğin; “o ders çalışsın diye tatile bile gitmiyoruz.”, “Özel ders alsın diye bütçemizi çok kısıtladık. Yeter ki başarılı olsun başka bir şey istemiyoruz.” veya “bak maddi anlamda ne fedakarlıklar yapıyoruz, bunun karşılığını alacağız değil mi?” gibi örtük mesajlar çocuklar tarafından hemen fark edilir ve çok daha güçlü sınav kaygısı duymalarına neden olur. Sert, disiplinli, fazla baskıcı, kuralcı ebeveynlere sahip çocukların sınav kaygısı oluşturma ihtimali oldukça yüksektir. Eleştirel ailelerde çocuklar kendilerini baskı altında hissederler ve asla başarılı olamayacaklarını düşünürler. Çocuklar ailelerinin beklediği yüksek başarılara ulaşmak için çabalarken ciddi kaygı yaşarlar ve bu durum onların başarısız olmalarına sebep olur. Aşırı korumacı ebeveynlerin çocuklarının ise sosyal kaygı geliştirdiği ve bu durumun akademik başarılarına etki ettiği bilinmektedir. İlgisiz ailelerin çocukları ise ailenin bir beklentisi olmadığı için başaramayacaklarını hisseder ve düşünürler. İlgisiz, baskıcı ve korumacı ailelerin çocuklarında güvensizlik, umutsuzluk, çaresizlik ve kaygı durumları görülmektedir. Bütün bu kötü duygular gençlerin akademik başarısını oldukça kötü etkiler.

Peki öğrencilere hayatlarında çok önemli bir zaman dilimi olan üniversite sınavına hazırlık döneminde ebeveyn olarak nasıl daha yapıcı yaklaşabiliriz? İlk olarak aşağıdakiler yapılarak başlanabilir;

Peki bütün bunları nasıl yapabiliriz? Gelin yakından inceleyelim;