LGS Sürecinde Öğrenci-Aile İlişkisi

Liseye geçiş sınavı hem öğrenciler hem de veliler için oldukça zorlayıcı bir dönemdir. Anne ve babanın rolü ise bu süreçte azımsanmayacak kadar etkilidir. Anne ve baba öğrenci ile işbirliği içinde hareket etmeli ve öğrencinin başarıya ulaşmasına yardımcı olmalıdır.

LGS Sürecinde Öğrenciler Ne Yaşar?

Liseye geçiş sınavı ile birlikte çocuklar ilkokul döneminin etkilerinden çıkmaya başlar ve daha ciddi sorumluluklar alırlar. Bu sorumluluklar öğrenciler için oldukça zorlayıcı olabilir. Yoğun olarak kaygılanabilirler. Bu kaygı her zaman telaşlı bir görüntü olarak yansımayabilir. Bazen dışarıdan bakıldığında oldukça rahat ve kaygısız olarak görünen çocuklar da aslında yoğun kaygı taşıyor olabilir. Her yetişkin gibi çocukların da kaygıyla baş etme yöntemleri farklı olabilir. Bazı çocuklar ilgilerini sınav dışında bir alana yönelterek bunun üstesinden gelmeye çalışabilir. Bilgisayar ya da telefon oyunları, var olan bir hobiye karşı yoğun ilgi şeklinde yansıyabilir. Bazı çocuklar yoğun kaygı taşıdıkları zaman sessizleşebilir, içine kapanabilirler. Bazıları içinse durum derslerin üstüne yoğunlaşmak olarak yansıyabilir. Bununla birlikte çocuklar da dönemsel olarak huy değişimleri görülebilir. Bu durum daha agresif davranışlar göstermek, çabuk sinirlenmek, sesini yükseltmek ya da daha duygusal tepkiler vermek olarak görülebilir. Dolayısıyla çocuğun bu davranışlarını anlayabilmek süreç içinde oldukça önemlidir.

LGS Sürecindeki Öğrenciye Veli Nasıl Yaklaşmalı?

• Çocuğunuzu Tanıyın: Burada önemli olan ilk aşama ebeveynlerin çocuğunu tüm yönleriyle tanımasıdır. Çocuğu anlamak ve ihtiyaçlarını keşfetmek destek olmanın ilk basamağıdır. Çocuğunuzun kaygı anında nasıl tepkiler verdiğini ya da mutlu olduğunda sergilediği davranışları bilmek çocuğunuzdaki değişimleri anlayabilmek için önemlidir.

• Çocuğunuza Yeterli Olduğunu Hissettirin: Çocuğunuzdan yeteneklerinin üstünde başarı ya da beceriler beklemek onların yetersizlik duygusu yaşamasına neden olur. Bu yetersizlik duygusu ise kendilerine karşı olumsuz bir tutum beslemelerine yol açar. Çocuğunuzun gerçekleştirmiş olduğu başarıları önemsemek ve bunları belirtmek kendilerine karşı olan tutumlarını oldukça olumlu etkileyecektir. Ayrıca yeterlilik duygusunun gelişimini destekleyecektir.

• Çocuğunuza Koşulsuz Sevgi ile Yaklaşın: Sınav sürecinde birçok öğrenci için rekabet ortamı söz konusu olduğundan dolayı öğrenciler aile içerisinde bu rekabet ortamından uzak durmak isterler. Bu süreçteki öğrencilerde yoğun rekabet ortamının getirdiği ‘Başarılı olursam sevilirim’ ya da ‘Başarısız olursam sevilmem’ gibi düşünceler görülebilir. Bu nedenle çocuğunuzun sizin tarafınızdan verilen sevginin herhangi bir koşula bağlı olmadığını hissetmesi oldukça önemlidir. 

• Olumlu Davranışların Üzerinde Durun: Öğrenciler sınava hazırlanırken bazı hatalar yapabilir ya da çalışma düzeninde istikrarı sağlamada zorlanabilir. Böyle zamanlarda çocuğunuza daha önceki zamanlarda gerçekleştirmiş olduğu olumlu gelişimleri hatırlatabilir ve bu süreci atlatmasına yardımcı olabilirsiniz.

• Çocuğunuzu Aşan Beklentiler Yüklemeyin: Çocuğunuzla iletişim kurarken bunun sadece liseye geçiş sınavı olduğunu hissettirin. Bu sınavın onun ve sizin tüm yaşantınızı etkileyecek tek faktör olmadığını vurgulamak önemlidir çünkü bu düşünce çocuğun üzerinde yoğun bir baskı kurabilir.

• Keskin Cümle ve Tavırlardan Uzak Durun: Süreçte zorunluluk ve gereklilik ifade eden cümleler çocukta stres ve baskı yaratabilir. Örneğin ‘…. liseyi kazanmalısın’ ‘Çok ders çalışmalısın.’ ‘Matematikten soru kaçrmamalısın.’ gibi cümleleri mümkün olduğunca az kullanmaya gayret edin. Aynı zamanda bu cümleleri sözlü olarak ifade etmesek de bazen beden dilimiz ve ses tonumuza yansıtabiliriz. Çocuğunuz söylediklerinizle beden diliniz arasındaki uyuşmazlığı anlayabilir. Bu nedenle beden diliniz ve ses tonunuz da kurduğunuz cümleler kadar önemli olacaktır.

• Alternatif Hedefler Oluşturun: Çocuğunuzla birlikte sınav sonrasını da konuşmayı ihmal etmeyin. Olası sonuç ihtimalleri üzerine birlikte konuşup farklı yol haritaları belirleyin. Bu şekilde bir iletişim çocuğunuzun süreçte çok daha rahat hissetmesini sağlayacaktır.

• Olağanüstü Davranmayın: Sınav senesinde çocuklar gibi ailelerde heyecan yaşarlar. Bu durum fark etmeden davranışlarımıza yansıyabilir ama bunun çocuğunuz tarafından fark edilmesi duygusal anlamda ona iyi gelmeyebilir. Özellikle sınav yaklaşırken ev düzeninde değişiklikler yapmak, çocuğunuzla olan iletişiminizde farklı bir yaklaşım sergilemek çocuğunuzda olağanüstü bir durum algısı yaratabilir. Her şeyi normal akışında devam ettirin, bu çocuğa kendini güvende hissettirecektir.

• En Önemlisi Çocuğunuz ve Sizsiniz: Bu zorlayıcı süreçte bazen psikolojik ve bedensel sağlık göz ardı edilebilir. Siz ne kadar iyi olursanız çocuğunuza da o kadar destek olabilirsiniz. Bu nedenle zorlandığınız zamanlarda okul psikolojik danışmanından destek almaktan çekinmeyin.