Deneme Analizleri Nasıl yapılmalı?

Herkesin onayladığı bir gerçek: Sınav senesinin olmazsa olmazlarından biri de denemedir. Bunu hepimiz biliyoruz. Uzmanlardan, öğretmenlerden, mezunlardan gelen tavsiyelerin başında bol bol deneme çözmek var. Farklı soru tarzlarını görmek ve sınav öncesinde sistemle ilgili deneyim kazanmak için deneme çözmek gerekiyor. Ancak bu denemelerin analizlerinin yapılmaması, bence bu denemelerden alınacak verimi yarı yarıya düşürecektir.

İYİ VEYA KÖTÜ, HER KOŞULDA KONTROL VE ANALİZ!

 Deneme çözümü bittikten sonra her öğrencinin cevap anahtarına sarılıp kontrol safhasına geçtiği bir gerçek ama asıl ayrışmalar kontrol kısmından sonra başlıyor bence. Çünkü denemenin olası iyi ve kötü sonuçlarına göre öğrencilerin büyük bir kısmı denemeyi analiz etmeyi ihmal ediyorlar. Denemede çıkan olası kötü bir sonuca göre öğrencilerin bir kısmı, “ Deneme sonucum çok kötü gelmiş, yanlış çalışıyorum” diye düşünebilirken, denemede çıkan olası iyi bir sonuçta da “ Valla deneme sonucum çok iyi gelmiş, böyle devam!” şeklinde düşünebilen bir grup da var. Sonuç ne olursa olsun öğrencilerin buradaki durumları her türlü değişkeni ile birlikte analiz etmesi gerekiyor. İyi bir sonuçta buradaki durumları daha iyi hale getirmek için; kötü bir sonuçta da buradaki hataların tekrarlanmaması için denemelerin detaylıca analiz edilmesi gerekiyor. 

ANALİZE NE ZAMAN BAŞLARIM??

Analizler denemenin üzerinden uzun süre geçmeden önce hatta mümkünse sınavdan çıkar çıkmaz yapılmalı. Sorular daha zihindeyken analize başlamak daha sağlıklı olacaktır. Burada kontrol edilen her branşın ayrı olarak kontrol edilmesi, sonrasında da buradaki sayıların toplanması ve ardından resme bütün olarak bakılması daha sağlıklı olacaktır. Alınan olası kötü bir sonuçta; “Soruyu neden yanlış yaptım? Konu ile ilgili bilgi eksikliğim mi var? Konuda eksiğim yoksa daha fazla soru mu çözmem lazım? Soruyu okurken dikkat hatası mı yaptım? Süre ile ilgili bir sıkıntı mı yaşadım? Kitapçıktaki sorular mı çok zordu? Sınav esnasında dikkati mi dağıtacak bir şey mi vardı? Sınavı çözerken yeterince motive ve dikkatli miydim?” gibi sorular sorulması burada yapılan hataları azaltabilir. Alınan olası iyi bir sonuçta da; “Sorular içerisinde emin olmadan çözdüğüm ve doğru çıkan sorular hangileriydi? Sınav içerisinde süre yönetimini nasıl yaptım? Sınavda sınav yönetimini nasıl yaptım? Süreyi nasıl daha verimli kullanabilirim?” gibi soruların sorulması da sonraki sınavda daha iyi bir sonuç ortaya çıkarabilir. 

HATALARI GRUPLANDIRMAK!

Bu denemeler iyi de geçse kötü de geçse testlerde yapılan hataları gruplandırmak yararlı olacaktır bence. Mesela denemede çözülen bir soru yanlış çıkıyorsa bunun üç sebebi olabilir: Konu eksikliğinden kaynaklanan yanlışlar, konuyu bilmesine rağmen yapılan yanlışlar ve dikkat eksikliğinden dolayı yapılan yanlışlar. Konu ile ilgili bir eksiği olduğunda öğrenciden konuyu tekrar etmesi ve soru çözmesi yararlı olacaktır. Öğrenciyi konuyu anlamasına rağmen soruyu yanlış yaptıysa, bunun sebebi yeterince soru çözmemiş olmasıdır. Burada yapılacak en yararlı işlem direkt soru çözmek olacaktır. Konuyu tekrar etmesi öğrenciye zaman kaybından başka bir şey kazandırmayacaktır. Buna rağmen öğrencilerden soruyu çözemiyorum gibi şikayetler gelirse de soru çözüm videosu izlemesi önerilebilir. Bu sayede öğrenci farklı soru tarzlarının nasıl çözüldüğünü görmüş olur. Dikkat eksikliğinden dolayı yapılan hatalar ise ilk ikisine göre daha sinir bozucudur. Çünkü bu hatalarda herhangi bir bilgi veya pratik eksikliği yoktur. Bu hatalar genellikle sınav anındaki heyecan, stres veya dikkatsizlikten kaynaklanabilir. İşlem hatası, soru köklerinin yanlış okunması en çok karşılaşılan dikkat hatalarıdır. Böyle bir durumda ilk olarak öğrenciden bu hataları gözlemlemeleri istenebilir. Sürekli tekrarlıyor mu? Özellikle hangi şartlar altında bu hataları yapıyor? Bunlar sorunun çözümü için anahtar olabilir. Mesela süre yetiştirmeye çalışan bir öğrenci hızlı bir şekilde sonuca ulaşmaya çalışırken bir işlem hatası yapabilir. Burada aslında öğrencinin temel sıkıntısı süre yönetimidir.. Öğrenci ile süreyi daha tasarruflu kullanması için yapılabilecek çalışmalar bu dikkat hatasının da ortadan kalkmasına yardımcı olacaktır. Şu ana kadar bahsettiğim durumlar genel olarak sınavdaki sorular ile alakalı değişkenler. Bunun dışında öğrencinin hazır bulunuşluğu (açlık, susuzluk, uyku), süreyi nasıl yönettiği, sınav sırasındaki dikkati, sınavdaki genel duygu durumu ve dersler arasındaki geçişi nasıl yönettiği de analiz edilmesi gereken durumlardır. Ancak analiz edilmesi gereken bu durumlar da öğrenciden öğrenciye değişkenlik gösterebilir. Sonuçta her yiğidin yoğurt yiyişi aynı değil :)